AÝSTRIO
Seræi la perditan paradizon
Æi-jare en la monaðejo Melk, situanta okcidente de Vieno, okazas la jarekspozicio de la lando Malsupra Aýstrio kun la temo "La seræo je la perdita paradizo. Eýropa kulturo en la spegulo de la monaðejoj". La ekspozicio pritraktas la sopiron de l' homo al la paradizo. Unikaj kaj valoraj ekspona¼oj el 200 eýropaj muzeoj kaj monaðejoj atribuas al tiu granda aranøo internacian karakteron.
En la "seræo je la paradizo" la vizitantoj tramigras ne nur la belegajn kaj pompajn ejojn de la monaðejo, sed ankaý la novan renovigitan barokan kelon kaj la øardenon. La lasta estis transformita en eden-øardenon.
Je dispono por la unua parto de la ekspozicio staras impona, ¼us renovigita volba¼kelo de la monaðejo. Æi tie estas ekspona¼oj, kiuj æefe traktas la kreon de la mondo, la paradizon kaj la forpelon de Adamo kaj Eva. Impone estas elmontritaj pentra¼oj, verkoj el muziko kaj literaturo, tiel ke la vizioj de la plej diversaj artistoj kongruas unu kun alia. La vizitantojn ravas pompe ilustritaj mezepokaj manskriba¼oj, "Dia Komedio" de Dante, pentra¼oj kaj gravura¼oj de Pieter Brueghel, Marc Shagall aý Rudolf Hausner, rembura¼oj, skulpta¼oj kaj multo alia. Ne lastloke estas seræitaj imagoj, kiujn faris aliaj religioj kaj mitologioj pri la paradizo.
La dua parto de la ekspozicio temas pri la "seræo je la paradizo". La vivo kaj la agado de monaðoj kaj monaðinoj okupas æi tie centran lokon. Multaj homoj en la frua kristana epoko retiriøis de la mondumo kaj fariøis ermitoj. En la 3a jarcento post Kristo la ermitoj iris en la dezerton, æefe en Egiptio. Tio estas la radikoj de la kristana monaðeco. Ekde tiam gemonaðoj dediæas sin al di-plaæa vivo.
Pompaj arta¼oj, kiujn oni kreis omaøe al Dio, estas eksponitaj en la imperiestraj æambroj kaj en la prelatejo. Ekzemple, abata bastono, kiun portis Sankta Bernhard de Clairvaux [klervó]; manskriba¼oj, en kiuj estas kolektitaj la astronomiaj scioj de la tempo ankoraý en la 9a jarcento en Sankt Gallen; aparatoj, kiuj trovis aplikon en monaðejaj observatorioj; pentra¼oj de la baroktempo øis la moderno, de Franz Anton Maulbertsch [maýlberæ], Georg Raphael Donner aý de Max Ernst.
En la tria parto de la ekspozicio la vizitantoj mem "seræas la paradizon". La øardeno de la monaðejo Melk, kiu kutime estas rezervita por la monaðoj, en la jaro 2000 estas alirebla ankaý por vizitantoj. Dum la lastaj jaroj oni restaýris øin laý malnovaj planoj, kiuj devenas parte de la epoko de la romantiko, parte de la baroktempo. La vizitantojn æi tie atendas traviva¼o por æiuj sensoj, plena je poezio kaj surprizoj. En tiu parto okazas ankaý ekspoziciaj programeroj: teatra¼oj, muziko kaj prelegoj. En unu antaý nelonge renovigita pavilono oni povas trarigardi imponajn freskojn de la aýstria rokoko-pentristo Johann Bergl. Nova estas æi-loke paradiz-øardeneto monaða kun herboj, floroj kaj fruktarboj.
Evgeni GEORGIEV
ÿ;