Leteroj: guido@fel.esperanto.be

Prioritato: 1

Korektita versio

Morti miskomprene (3)

Ekzistas fonetike/fonologie pli laýregulaj lingvoj ol la angla, kiel la finna, serba, turka kaj -- kun du esceptoj -- la kartvela (kie r kaj l foje ne estas prononcataj, ekzemple en "rva" (sep) kaj "saðlþi" (en la domo)). Aliflanke montras la du anglaj stenografioj (Pitman-a kaj Gregg-a) ke ja ekzistas norma angla en la komerco, scienco kaj aliaj terenoj.

Kian signifon tamen havas tiaj helpsistemoj kiel la ITA (Initial Teaching Alphabet -- komenca instrua alfabeto), la þava alfabeto kaj tiu de la mormonoj (Desereta skribo -- "deseret" estas mielabelo en la nefiida lingvo -- vidu æi tie la Libron de Mormon)? Ili estas kaj estis legohelpo al angle parolantaj infanoj kaj prononchelpo al neanglalingvanoj. Do, la obstaklo de nelaýfonetika skribmaniero de la angla estas reala, kvankam aliarilate: øi malfaciligas lernadon de øi kaj tiel la alkutimiøo al la parola lingvo estas laýe penoplena. Kiam tio tamen estas majstrita, tiam kompreneble la literumo de la angla havas nenian ajn influon al la parola interkomunikado.

Tamen la morsa alfabeto eble ankoraý havas neatenditan signifon al ni. La sonaj signoj de øi estas ekkoneblaj eæ æe malbonega radia funkcio. Æe la surmara navigado ekzistas tuta aparta æifro. AKMIN EBWAX signifas "mi alvenos vendrede"; EBWAX estas vendredo. Ekzistas ankaý trilitera æifro kiu estas pli kutima. Ili baziøas sur la angla tiusence ke la alfabeta ordo de la æifrovortoj kongruas kun la alfabeta ordo de la anglaj esprimoj.

Fieder WEIGOLD, Germanio

ÿ;